Boombeheer
In april dit jaar starten we met het snoeien van de laanbomen van de gemeente. Drie lokale aannemers gaan dit onderhoud voor ons gaan uitvoeren. Zij starten op drie verschillende locaties binnen de gemeente met het snoeien van de bomen. In totaal gaat het om ongeveer 12.000 bomen die in de komende maanden in aanmerking komen voor een snoeibeurt.
De aannemer controleert of de bomen nog veilig zijn en snoeit waar dat nodig is. Dit gaat aan de hand van vastgestelde veiligheidseisen en doorrijhoogten. Bijvoorbeeld mogen laaghangende takken geen overlast veroorzaken voor het verkeer of schade maken aan omliggende gebouwen. Een boom die langs een autoweg staat moet hoger opgesnoeid worden dan een boom die langs een voetpad in het park staat. Als uit de inspectie blijkt dat een boom onveilig is, en hij door middel van snoei niet meer te redden is, wordt deze in overleg met de afdeling Beheer en Onderhoud gekapt. Alle bomen die aan onderhoud toe zijn, worden van tevoren gecontroleerd of er beschermde planten of dieren aanwezig zijn.
Op deze pagina vindt u meer informatie over het snoeien en kappen van bomen. Via de interactieve kaart kunt u bekijken welke bomen dit jaar gesnoeid worden. Uiteraard proberen we de overlast zoveel mogelijk te beperken.
Waarom snoeien we bomen?
Bomen zijn heel belangrijk voor de leefbaarheid van onze omgeving en de biodiversiteit. Het snoeien een belangrijk middel om bomen in de openbare ruimte samen te laten gaan met alle andere functies die we daar willen. Voor bomen langs wegen en fiets- en/of wandelpaden streeft de gemeente naar bomen met één doorgaande stam en een kroon (bovenste gedeelte van de boom). Ook mogen laaghangende takken geen overlast veroorzaken voor het verkeer of schade maken aan omliggende gebouwen. Voor laanbomen is ook het opgaande karakter van belang. Door te snoeien wordt de ontwikkeling van een doorgaande top/hoofdtak gestimuleerd en worden lage takken verwijderd. Deze manier van snoeien heet begeleidingssnoei.
Als de bomen eenmaal de juiste hoogte hebben, dat wil zeggen de juiste takvrije lengte van de stam waarboven de kroon zich vrij kan ontwikkelen, richt de snoei zich op het voorkomen van schade. Afgestorven takken worden verwijderd en probleemtakken gesnoeid om zo de veiligheid van de omgeving en de gezondheid van de boom te waarborgen. Dit heet onderhoudssnoei.
Begeleidingssnoei
Vanaf de tijd van aanplant tot het bereiken van volwassenheid hebben bomen begeleidingssnoei nodig. Bij de begeleidingssnoei wordt de hoogte van de laagste takken van de kroon bepaald in verband met de vereiste doorrijhoogte langs wegen. Dit wordt de gewenste opkroonhoogte genoemd. Het is niet wenselijk dat laaghangende takken schade veroorzaken aan voorbijgaand verkeer of voor gevaarlijke, onoverzichtelijke situaties zorgen.
De gewenste opkroonhoogte is richtinggevend voor de snoei, daarom noemen we de kroon onder deze hoogte de tijdelijke kroon. Bij aanplant van een jonge boom betekent dit dat praktisch alle takken in de tijdelijke kroon zitten. Uit de tijdelijke kroon worden telkens de dikste takken verwijderd om grote snoeiwonden te voorkomen. Daar waar in de toekomst, vanwege gebruik van de omliggende ruimte, problemen kunnen worden verwacht, kan bij de begeleidingssnoei vroegtijdig sturend worden ingegrepen. Tijdens de begeleidingssnoei worden bij een jonge boom ongezonde, of ongewenste nieuwe takken verwijderd. De snoeifrequentie is meestal een cyclus van drie jaar. Dubbele toppen worden verwijderd omdat één doorgaande stam de minste problemen kent zoals plakoksels, een hele zware zijtak of scheefgroei. Een plakoksel is een verschijnsel waarbij een tak of een zijstam min of meer tegen de hoofdstam ‘geplakt’ zit. Die takken groeien dus afzonderlijk en hechten niet aan elkaar vast met het risico op uitbreken van de stam of tak. Daarnaast bereikt een boom met zo min mogelijk probleemtakken en (grote) snoeiwonden vaker een hogere leeftijd, de reden hiervoor is dat er minder beschadigingen zijn waardoor schimmels minder kans hebben om de boom te infecteren.
Problemen ontstaan als er te lang wordt gewacht met een snoeibeurt. Wanneer achterstallig onderhoud wordt weggewerkt bij bomen met een mindere conditie, stagneert de groei. De boom zal zich nauwelijks verder ontwikkelen, wat niet past in het gewenste eindbeeld.
Onderhoudssnoei
Als een boom volgroeid is, gaat de snoei over in onderhoudssnoei. De snoei richt zich dan op het voorkomen van schade en ongevallen. Dit is vooral van toepassing bij bomen langs wegen en paden. Redenen voor het toepassen van onderhoudssnoei kunnen zijn: dood hout of gevaarlijke takken in de kroon, beschadiging aan de boom door menselijk toedoen of een vermindering van de groeiruimte van de boom door een verandering van de omgeving. Ook zal er soms nog gestuurd moeten worden in de groei van een aantal takken.
Door lichtgebrek stoot de boom takken af. Deze blijven afgestorven in de boom aanwezig of kunnen naar beneden vallen met alle gevolgen van dien. Takken kunnen scheuren of te zwaar worden en daardoor afbreken. Door het verwijderen van dode takken en het verminderen van het gewicht in zware of slechte takken, wordt de kans op uitbreken weggenomen. Het is gewenst deze takken om de 3-5 jaar te snoeien.
Daarnaast is de gemeente als boomeigenaar aansprakelijk voor situaties waarin de boom een gevaar vormt voor zijn omgeving. Eigenaren van bomen hebben juridisch gezien een zorgplicht: zij zijn aansprakelijk voor eventuele schade als een boom of tak valt en een mens (of diens bezit) treft.
Hoewel de kans zeer klein is, komt het regelmatig voor dat omvallende of omwaaiende bomen of takken (dodelijke) slachtoffers maken. We krijgen steeds meer te maken met grillige, onvoorspelbare weertypen. Droogte en lage waterstanden in de zomermaanden hebben ook een grote invloed. Door droogtestress raken bomen gevoeliger voor schimmels en infecties. Onderhoud van de bomen blijft daarom altijd nodig.
Waarom kappen we bomen?
Soms is alleen snoeien niet meer voldoende om de boom te onderhouden en om deze veilig te houden voor weggebruikers. Een boom leeft en er komt een moment dat de boom gekapt (ook wel vellen of rooien genoemd) moet worden. Er zijn meerdere redenen waardoor bomen kappen soms noodzakelijk is.
Alle levende organismen kunnen ziek worden en bomen dus ook. Bomen in tuinen of in de openbare ruimte krijgen zo nu en dan te kampen met een boomziekte. Dit kunnen schimmels zijn, maar ook bacteriën, virussen of insecten. Als een boom eenmaal is aangetast, is het de vraag of deze nog te behouden is. Is dat niet het geval dan zit er niets anders op dan de boom te ruimen om verdere problemen te voorkomen.
Door extreme weersomstandigheden, of veranderende omstandigheden in de omgeving van de boom, kan de boom verzwakken. Verzwakte bomen worden gevoelig voor plagen en parasitaire soorten.
Natuurlijk is het zo dat niet elke zieke boom moet worden verwijderd. Soms kan gemeente door de juiste aanpak (bijvoorbeeld snoeien) de ziekte inperken en de boom zo nog een kans geven. Maar als de boom een gevaar op gaat leveren voor de omgeving, dan kan de gemeente als boomeigenaar de boom beter kappen. Dit vanwege de zorgplicht die de gemeente heeft om de openbare ruimte en omgeving veilig te houden.
Een boom kappen gebeurt niet zomaar. Dit gebeurt alleen als er een gegronde reden is dat de boom gekapt moet worden. Voor het kappen van een boom kan een kapvergunning worden geëist. Wanneer een kapvergunning nodig is en onder welke criteria deze wordt verleend staat in de bomenverordening Oude IJsselstreek. Deze geldt voor zowel particuliere als gemeentelijk bomen.
De belangrijkste en meest voorkomende redenen waarom we als gemeente een van onze bomen moeten kappen is:
- Gevaar: de boom veroorzaakt een gevaar voor de omgeving, omdat er bijvoorbeeld takken uitbreken, of de boom zelf om kan vallen. Vaak komt dit doordat de boom ziek is of oud, of is aangetast door een schimmelaantasting. Bij bestaande infrastructuur kunnen wortels bijvoorbeeld de straat of stoep omhoog drukken. Helaas heeft bij deze redenen het snoeien van de boom geen zin meer. Er is te veel risico dat de boom schade of letsel kan veroorzaken en zo een gevaar vormt. Voor iedere boom die wij om deze redenen moeten kappen wordt een nieuwe jonge boom geplant.
- Ruimte: het komt soms voor dat een gezonde boom niet behouden kan blijven in een ruimtelijke ontwikkeling zoals de bouw van huizen of de aanleg van een weg. Deze ontwikkelingen zijn dan belangrijker voor de samenleving dan het behoud van de boom. Er wordt compensatie van de gekapte bomen in het plan verwerkt. Als onderhoud of inpassing van de boom niet afdoende is, dan wordt er toch een kapvergunning toegekend. Ook bij waardevolle bomen
Mocht u na het lezen van deze informatie nog vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met de Kristian Ebbers, de boombeheerder van de gemeente, via het algemene nummer (0315) 292 292.