Omgevingswet

De Omgevingswet gaat over de ruimte waarin we wonen, werken en ontspannen: de fysieke leefomgeving. Deze nieuwe wet voegt wetten samen en vereenvoudigt de regels voor veel van wat u buiten ziet, ruikt en hoort. U kunt hierdoor in één keer kennisnemen van de regels en voorschriften van de verschillende bestuurslagen (gemeenten, waterschappen, provincies en Rijk). De wet geldt voor alle inwoners, organisaties en bedrijven. 
Met de Omgevingswet start tegelijkertijd de transitiefase (naar één omgevingsplan) waarbij het (met name) het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) nog niet technisch functioneert zoals het zou moeten.

Wat betekent de Omgevingswet voor u?

U krijgt met de Omgevingswet te maken als u iets wilt veranderen in uw leefomgeving.

Bijvoorbeeld als u plannen heeft om uw huis te verbouwen, een evenement wilt organiseren of als u als ondernemer een loods wilt laten plaatsen naast uw bedrijfspand.

U bent dan initiatiefnemer en moet uitzoeken of u een vergunning nodig heeft of een melding moet doen. Dat kan in het nieuwe Omgevingsloket.

U kunt ook met de Omgevingswet te maken krijgen, als iemand anders iets wil veranderen in uw leefomgeving. Bijvoorbeeld als uw buren een garage willen neerzetten of als een bedrijf in de buurt het kantoor wil vergroten. U bent dan belanghebbende.

Met de komst van de omgevingswet zijn een aantal zaken verandert bij het aanvragen van vergunningen. Ook werkprocessen en instrumenten van onze planbegeleiders zijn veranderd door de komst van de omgevingswet. De komende tijd ontdekken we hoe. De provincie Gelderland houdt in een online magazine de partners op de hoogte van het proces en de uitkomsten. Bekijk het online magazine.

Participatie: meepraten en meedenken

De Omgevingswet stimuleert dat u actiever en eerder wordt benaderd om mee te denken over het verbeteren van plannen in uw buurt. Op welke manier dat gebeurt, kan verschillen.

Wanneer en voor wie is participatie verplicht?

Overheden zijn verplicht aan participatie te doen bij de voorbereidingen van een omgevingsvisie, omgevingsplan, omgevingsprogramma, projectbesluit, omgevingsverordening en waterschap verordening.

Een initiatiefnemer (diegene met een plan of idee) wordt aangemoedigd om aan participatie te doen, maar is dat niet verplicht. Meer informatie over het participatiebeleid kunt u vinden onder het kopje ‘Samenwerken en Participatie’.

In de Omgevingswet is een belangrijke rol weggelegd voor participatie; de samenwerking tussen inwoners en gemeente. Het idee erachter is dat inwoners meer betrokken raken bij hun eigen omgeving. Dus maakt u plannen die invloed hebben op de omgeving? Dan betrekt u zelf de belanghebbenden erbij. Bouwt u een grote schuur, dan overlegt u eerst met de buren. En ontwikkelt u een kantoorcomplex, dan betrekt u de omliggende wijk.

Wilt u weten hoe u dit het beste kunt doen? Bekijk het stappenplan.
Of de video waarin we dit uitleggen:

Voor ons betekent het: u wordt vaker betrokken bij het maken en uitvoeren van plannen. Hoe dat precies gaat? Dat staat omschreven in het Participatiebeleid wat we met de inzichten van ongeveer 500 inwoners, de raad en collega’s hebben geschreven. De Omgevingswet schrijft voor, dat gemeente een participatieverordening moeten hebben. Een verordening is een juridisch document, waarin de afspraken staan die we maken met raad en inwoners. Het beleid is een uitwerking en uitleg van deze regels in de verordening.

Bekijk de verordening

Op 15 december 2021 heeft de raad ingestemd met het Participatiebeleid en in 2022 zullen we dit gaan uitvoeren.

Meer informatie over Participatie

De bestemmingsplannen van uw gemeente en een aantal regels die vanuit het Rijk worden overgedragen aan gemeenten (= Bruidsschat) worden per 1 januari 2024 omgevormd tot een tijdelijk omgevingsplan. Een omgevingsplan bevat op termijn niet alleen informatie over de bestemming van een plek. Het omvat ook regels voor geluid, bodem – en soms ook voor zaken als energiemaatregelen en duurzaamheid. Tijdens de overgangsfase gaat de gemeente de ‘oude’ bestemmingsplanregels en de regels vanuit de Bruidsschat omzetten naar één omgevingsplan voor het gehele grondgebied van de gemeente. De overgangsfase duurt tot 2032.

Vanaf 1 januari 2024 gaat naast de Omgevingswet ook de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in. Het doel van de Wkb is een verbetering van de bouwkwaliteit. Ook is er meer controle tijdens de bouw. Dit betekent dat u als initiatiefnemer vóór u gaat (ver)bouwen na moet gaan of uw bouwwerk onder de Wkb valt. Dat kan in het Omgevingsloket. Als uw bouwwerk onder de Wkb valt, moet u een kwaliteitsborger – een onafhankelijke controleur – inschakelen.

Uw aannemer of architect kan u hierbij helpen. De kwaliteitsborger kijkt mee van het plan tot de oplevering en controleert alle technische regels en kwaliteitseisen, precies op het moment dat het nodig is. Dit scheelt tijd, voorkomt fouten en geeft u als opdrachtgever meer bescherming tegen fouten of het pas later constateren dat een onderdeel niet aan de vereisten voldoet.

Wat verandert er?

De Omgevingswet knipt de bouwvergunning op in twee delen: een ruimtelijke en een technische vergunning. De ruimtelijke bouwvergunning gaat over de vraag of u op een bepaalde plek mag bouwen. Dat is vastgelegd in het gemeentelijke omgevingsplan. De technische bouwvergunning gaat over de vraag of uw bouwwerk voldoet aan de technische regels en kwaliteitseisen. Eerder werd de controle uitgevoerd door de gemeente. Onder de Wkb is dit een taak van de kwaliteitsborger.

Vanaf 1 januari hoeft u niet langer voor alle bouwwerken een technische bouwvergunning aan te vragen. Voor bijvoorbeeld een woonhuis, fietsbrug of eenvoudig bedrijfspand voldoet een bouwmelding bij de gemeente. Wel moet u bij deze bouwwerken, die vallen onder de zogenoemde gevolgklasse 1, een kwaliteitsborger inschakelen. De nieuwe wet gaat als eerste gelden voor nieuwbouw van bouwwerken die vallen onder gevolgklasse 1. Na een gewenningsperiode van 6 maanden zullen ook verbouwingen onder gevolgklasse 1 komen te vallen.

Wet kwaliteitsborging voor het bouwen

Wanneer u wilt gaan bouwen (of verbouwen) moet u nu in veel gevallen een vergunning aanvragen bij de gemeente. De nieuwe Omgevingswet die per 1 januari 2024 in werking treedt, knipt de bouwvergunning op in twee delen: een ruimtelijke vergunning en een technische vergunning. De ruimtelijke bouwvergunning gaat over de vraag of u op een bepaalde plek mag bouwen. Dat is vastgelegd in het gemeentelijke omgevingsplan.

De technische bouwvergunning gaat over de vraag of uw bouwactiviteit voldoet aan de technische regels en kwaliteitseisen. Eerder werd de controle daarop (vooraf) uitgevoerd door de gemeente. Voor een aantal bouwactiviteiten verandert dit. De nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen zorgt daarvoor.

Voortaan kwaliteitsborger inschakelen

Vanaf 1 januari 2024 moet u voor bepaalde bouwactiviteiten een kwaliteitsborger inschakelen. Deze controleur kijkt mee of uw bouwactiviteit aan de technische regels voldoet. De nieuwe wet gaat als eerste gelden voor nieuwbouw van bouwwerken die vallen onder gevolgklasse 1. Na een gewenningsperiode van 6 maanden zullen ook verbouwingen onder gevolgklasse 1 komen te vallen. Voor overige vergunningplichtige bouwactiviteiten geldt dat een vergunning bij de gemeente moet worden aangevraagd.

Gevolgklasse 1 nu, gevolgklasse 2 en 3 later

De Wkb wordt in stappen ingevoerd. Als eerste gaat de wet gelden voor bouwactiviteiten waarvoor de gevolgen bij falen beperkt zijn: gevolgklasse 1. Na vijf jaar zal worden gekeken of de Wkb ook kan gaan gelden voor de overige bouwwerken. Een wetsvoorstel voor uitbreiding naar gevolgklasse 2 en 3 zal dan aan de Tweede en Eerste Kamer worden voorgelegd.

Wat valt er onder gevolgklasse 1?

In het Besluit bouwwerken leefomgeving is beschreven in welke gevallen nieuwbouw (vanaf 1 januari 24) of verbouw (vanaf 1 juli 2024) van bouwwerken onder gevolgklasse 1 valt:

1. Vrijstaande eengezinswoningen, twee-onder-een-kapwoningen en rijtjeswoningen, inclusief eventuele garages en andere soorten aanbouwen. Voorwaarde is dat deze woningen op de grond staan en niet op een ander bouwwerk of op een andere woning worden gebouwd. Appartementen zijn dus uitgesloten van gevolgklasse 1. Ook woningen bedoeld voor kamergewijze verhuur, zoals studentenhuizen, en zorgwoningen vallen niet onder gevolgklasse 1.
2. Woonboten en andere drijvende woningen.
3. Vakantiehuisjes en andere vakantieverblijven die zelf op grond staan. Vakantieappartementen en hotels zijn uitgesloten.
4. Bedrijfshallen en fabriekspanden van maximaal twee verdiepingen. Het gaat dan bijvoorbeeld om hallen bedoeld voor opslag of productie, inclusief een kantoor of kantine, magazijnen, kassen en dergelijke. Kantoorgebouwen en winkelpanden vallen niet onder gevolgklasse 1.
5. Opslagruimten, magazijnen en andere bouwwerken vallend onder punt 4 van maximaal twee verdiepingen die gebouwd worden bij kantoren en winkels.
6. Bruggen voor langzaam verkeer zoals fietsers en voetgangers, met een overspanning van maximaal 20 meter over wegen en spoor- en waterwegen. Worden de bruggen gebouwd over provinciale wegen of rijkswegen dan vallen ze niet over gevolgklasse 1.
7. Overige bovengrondse bouwwerken die geen gebouw zijn, bedoeld voor wegen (geen viaducten en dergelijke), vaarwegen, stroomvoorziening als ze niet hoger is dan 20 meter. Denk aan kleine zendmasten, antennes, keermuren, walmuren, kademuren, gemalen of kleine windmolens. Waterkerende constructies (zoals stuwen en sluizen) vallen er niet onder.

Uitzonderingen

De hiervoor genoemde bouwwerken vallen niet onder gevolgklasse 1 als:

• Het (voorbeschermde) monumenten zijn. Dit geldt zowel voor rijksmonumenten als voor monumenten die door de gemeente of de provincie zijn aangewezen. Of een bepaald bouwwerk een monument is, kunt u vinden in het Rijksmonumentenregister of navragen bij de gemeente.
• Er een melding brandveilig gebruik verplicht is. Een melding brandveilig gebruik is bijvoorbeeld verplicht voor bedrijfspanden bedoeld voor meer dan 150 personen.
• Er in het bouwwerk milieubelastende activiteiten plaatsvinden waar een vergunning voor nodig is. Of een vergunning nodig is, is geregeld in het Besluit activiteiten leefomgeving.
• Er een gelijkwaardige oplossing is toegepast voor de constructieve veiligheid of de brandveiligheid. Dit wil zeggen dat er een oplossing is gekozen die niet standaard in de bouwregelgeving wordt genoemd.
• Er is gebruikgemaakt van NEN 6060 of NEN 6079 bij het bepalen van de gebruiksoppervlakte van een brandcompartiment

Vergunning, melding of vergunningvrij?

Er zijn de volgende soorten bouwactiviteiten:

• Vergunningplichtige
• Meldingsplichtige (Wkb, gevolgklasse 1)
• Vergunningvrije

Via het Omgevingsloket kunt u bepalen wat voor u van toepassing is. Valt u onder de Wkb dan moet u uiterlijk 4 weken voor de start van de bouw een bouwmelding doen bij de gemeente. U kunt via het Omgevingsloket online nagaan of u een vergunning nodig heeft of een melding moet doen. Is dat het geval, dan kunt u via het Omgevingsloket ook de vergunning aanvragen of de melding indienen.

In Oude IJsselstreek werken we met de Omgevingstafel. In dit overleg waarbij de initiatiefnemers aanwezig mogen zijn, worden plannen besproken die niet passen binnen de regels van een Omgevingsplan. Of plannen waarbij meerdere vakgebieden betrokken zijn en het handig is om te weten wat de gemeente vindt van die plannen voordat er een officieel traject wordt gestart. Voorbeelden kunnen zijn de (ver)bouw van een woning, een andere invulling voor een bedrijfspand of de aanleg van een speeltuin met uw buren. Tijdens de Omgevingstafel toetsen meerdere specialisten van de gemeente samen uw initiatief op haalbaarheid. Daarvoor gebruiken wij ons beleid en regelgeving. De Omgevingstafel geeft een advies over uw plan. Een officieel besluit wordt niet genomen.

Aanmelden initiatief voor de Omgevingstafel

U kunt uw plan aanmelden voor de Omgevingstafel. Vul hiervoor het formulier in.

Aanmelden initiatief Omgevingstafel (DigiD)

Aanmelden initiatief Omgevingstafel (eHerkenning)

Vul het formulier volledig en zo uitgebreid mogelijk in, zodat wij alle informatie hebben om uw initiatief te behandelen. 

Hoe werkt de Omgevingstafel?

Er is elke week een Omgevingstafel op donderdag, behalve wanneer die dag een vrije dag is zoals Hemelvaartsdag. Ook in de kerstvakantie zijn er geen overleggen Omgevingstafel.

Ronde 1

Ronde 1 is de verkenningsfase en is bedoeld om een eerste verwachting over de wenselijkheid van uw plan te krijgen. Een medewerker van de gemeente maakt een afspraak met u voor de Omgevingstafel. Een gesprek duurt ongeveer een half uur. Het vindt plaats op het gemeentehuis, maar kan ook online plaatsvinden als u dat prettiger vindt. U krijgt de mogelijkheid uw plan 5 à 10 minuten toe te lichten aan de vakspecialisten. Hierbij kunt u in gaan op de bestaande situatie, de gewenste situatie en eventuele ontwerpschetsen presenteren. Daarna kunnen de aanwezigen vragen stellen ter verduidelijking van uw plan. Na de interne bespreking van uw plan krijgt u een brief met de uitkomst van het overleg.

Uit dit overleg komen drie mogelijke uitkomsten:

1. Ja. Wij vinden uw initiatief wenselijk. We geven aan hoe u verder kunt met uw initiatief.
2. Ja, mits. Onder voorwaarden zien wij kansen voor uw initiatief. We bespreken deze voorwaarden met u, en bespreken waarop u moet letten wanneer u het plan verder uitwerkt. Nadat u uw plan verder heeft uitgewerkt, komt uw initiatief terug in ronde 2.
3. Nee. Uw initiatief is niet haalbaar/maakt niet veel kans. We raden af om er verder mee te gaan.

Bij een positieve uitkomst in ronde 1 gaat u verder aan de slag met uw plan. U krijgt een vaste contactpersoon aangewezen.

Ronde 2

Ronde 2 is de beoordelingsfase. Naar aanleiding van het eerste gesprek bent u (verder) aan de slag gegaan met uw plan. Uw contactpersoon bij de gemeente beoordeelt of uw plan rijp is om in ronde 2 te worden behandeld. In ronde 2 volgt een inhoudelijke beoordeling van uw plan. Ook gaan we in op bijvoorbeeld participatie.

Na ronde 2 is uw plan zo uitgewerkt dat u de aanvraag voor de omgevingsvergunning kan indienen of een aanvraag voor de wijziging van het omgevingsplan.

De voordelen van de Omgevingstafel?

Samen werken aan de Omgevingstafel heeft voor u de volgende voordelen: 

• Er zijn geen kosten verbonden aan het bespreken van uw plan bij de Omgevingstafel;
• U krijgt een beeld van de haalbaarheid van uw plan en weet waar u eventueel nog aandacht aan moet besteden;
• Door in een vroeg stadium in gesprek te gaan met de gemeente weet u al snel waar eventuele knelpunten in uw plan kunnen zitten. Ook krijgt u een goed beeld van het vervolgproces.
• Alle betrokken mensen in één keer aan tafel (integrale blik)
• Persoonlijk contact, om de mogelijkheden met u te bespreken
• Alle informatie direct op tafel, meteen helder welke onderzoeken nodig zijn 
• Beoordelende ambtenaren denken met u mee over de beste oplossing
• Snellere doorlooptijd 
• Werken in drie rondes: Verkennen, Globaal Ontwerp, Definitief Ontwerp 
• Eindresultaat is concept aanvraag, concept principeverzoek of negatief advies
• Goede basis voor het indienen van een formule vergunningsaanvraag 

Goed om te weten

Als u uw initiatief voorlegt aan de Omgevingstafel krijgt u een idee hoe wenselijk uw initiatief is. De uitkomst van de Omgevingstafel is een advies over de haalbaarheid van uw plan. Dit is geen besluit waartegen u in bezwaar of beroep kunt gaan. Ook geeft de uitkomst van de Omgevingstafel geen rechten en plichten in het vervolgtraject. Een positief advies is ook geen garantie dat de eventueel benodigde vergunningen zullen worden verleend of de benodigde omgevingsplanwijziging wordt doorgevoerd.

• Wet- en regelgeving
• Omgevingsloket algemeen
• Vergunningcheck
• Aanvragen
• Regels op de kaart
• Maatregelen op maat
• Plannen en Toepasbare Regels
• Beheer en implementatie
• Tijdelijke alternatieve maatregelen (TAM)

Wilt u op de hoogte blijven van de ontwikkelingen rondom de Omgevingswet in Nederland en in Oude IJsselstreek? 

Aanmelden voor de nieuwsbrief Omgevingswet

Er wordt gewerkt aan een toegankelijke versie van de nieuwsbrief Omgevingswet.

• Nieuwsbrief Omgevingswet mei 2022
• Nieuwsbrief Omgevingswet juli 2022
• Nieuwsbrief Omgevingswet augustus 2023

Wilt u meer weten over de Omgevingswet of heeft u vragen? Mail dan naar omgevingswet@oude-ijsselstreek.nl